Không ít cặp đôi thắc mắc mua nhà có cần hai vợ chồng ký không, đặc biệt khi nguồn vốn đến từ tài sản chung hoặc riêng. Việc hiểu đúng quy định pháp lý giúp tránh tranh chấp về quyền sở hữu nhà đất sau này. Cùng tìm hiểu khi nào bắt buộc cả hai vợ chồng ký và cách đảm bảo tính hợp pháp cho giao dịch.
Khi tham gia giao dịch mua bán, chuyển nhượng bất động sản, chữ ký trên hợp đồng không chỉ là yếu tố hình thức mà còn quyết định hiệu lực pháp lý của hợp đồng. Pháp luật Việt Nam hiện hành điều chỉnh vấn đề này chủ yếu qua Luật Hôn nhân và Gia đình và Bộ luật Dân sự, đảm bảo quyền, nghĩa vụ tài sản của các bên, đặc biệt là trong trường hợp người mua hoặc người bán đã kết hôn.
Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân được mặc định là tài sản chung của vợ chồng nếu không có thỏa thuận khác. Điều này có nghĩa, khi giao dịch liên quan tới bất động sản một tài sản có giá trị lớn thì cần sự đồng ý và chữ ký của cả hai vợ chồng, trừ khi có chứng cứ chứng minh đó là tài sản riêng. Việc một người tự ý ký hợp đồng mua bán nhà mà không có sự đồng thuận của người còn lại có thể dẫn đến rủi ro hợp đồng bị vô hiệu hoặc tranh chấp sau này.
Trong thực tế, nhiều trường hợp khi mua nhà có cần hai vợ chồng ký không luôn được đặt ra, đặc biệt khi bên bán hoặc bên mua đã có gia đình nhưng tài sản lại đứng tên một người. Luật quy định rõ việc sử dụng, định đoạt tài sản chung phải có sự thống nhất, trừ các khoản giao dịch nhỏ phục vụ nhu cầu gia đình hằng ngày.
Bộ luật Dân sự 2015 quy định về năng lực hành vi dân sự, đại diện, hợp đồng, bảo vệ quyền sở hữu… Khi một cá nhân ký hợp đồng mua bán nhà, họ cần đảm bảo đủ năng lực hành vi dân sự và nếu là giao dịch tài sản chung thì người ký phải đúng chủ thể. Nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, trung thực được đặt lên hàng đầu.
Việc mua nhà có cần cả 2 vợ chồng ký hay không sẽ căn cứ vào nguồn tiền và chế độ tài sản của vợ chồng đó. Trong giao dịch, các bên công chứng viên sẽ yêu cầu giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc cam kết tài sản riêng để tránh phát sinh tranh chấp dân sự sau này.
Câu hỏi “khi mua nhà có cần 2 vợ chồng cùng ký không?” thường gặp trong thực tế giao dịch. Tùy từng trường hợp cụ thể về nguồn gốc tài sản dùng để mua nhà, luật quy định khác nhau.
Mua nhà có cần hai vợ chồng ký không
Nếu khoản tiền hoặc tài sản dùng để mua nhà được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân, không có văn bản tách riêng rõ ràng thì mặc định đó là tài sản chung, do vậy: Khi mua cả hai vợ chồng phải cùng ký vào hợp đồng để xác nhận phần sở hữu cũng như sự thống nhất trong giao dịch. Nếu chỉ một người ký, giao dịch có thể không được công chứng hoặc bị vô hiệu nếu người còn lại chứng minh không đồng thuận. Trường hợp vay ngân hàng hoặc thế chấp, tổ chức tín dụng cũng yêu cầu chữ ký cả hai để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ, chứng minh đồng ý sử dụng tài sản chung cho mục đích đó.
Ví dụ, một cặp vợ chồng cùng tiết kiệm mua căn hộ, tuy chỉ chồng trực tiếp giao dịch nhưng không có giấy tờ tách tài sản, nên giao dịch cần có cả hai chữ ký. Khi mua nhà có cần hai vợ chồng ký không trong tình huống này câu trả lời là có, bởi quyền sở hữu phát sinh cho cả hai.
Pháp luật cho phép một người đứng tên và ký hợp đồng trong các trường hợp sau: Tài sản riêng có được trước hôn nhân hoặc thừa kế, tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân. Đã có văn bản thỏa thuận chế độ tài sản riêng được công chứng trước đó. Việc mua nhà bằng nguồn tiền chứng minh được là tài sản riêng (chứng từ chuyển nhượng, chứng minh thu nhập độc lập).
Trong các trường hợp này, người còn lại không cần ký, và việc mua bán vẫn hợp lệ, có hiệu lực pháp lý đầy đủ. Tuy nhiên để tránh tranh chấp, bên mua vẫn nên lưu đủ hồ sơ xác nhận nguồn vốn riêng. Nếu người mua là cá nhân đã kết hôn, song tài sản riêng thì mua nhà có cần cả 2 vợ chồng ký không, không bắt buộc, nhưng nên khai báo rõ ràng tại công chứng.
Việc chuẩn bị giấy tờ chính xác giúp giao dịch trơn tru, tránh bị trả hồ sơ hoặc phát sinh bổ sung khi công chứng.
Khi mua nhà bằng tài sản chung, nên có đủ các loại giấy tờ: CMND/CCCD, sổ hộ khẩu của cả hai vợ chồng. Giấy đăng ký kết hôn để xác định tình trạng hôn nhân. Hợp đồng mua bán có chữ ký cả hai bên vợ và chồng tại phần bên mua. Giấy tờ chứng minh nguồn tiền (chuyển khoản từ tài khoản chung, sổ tiết kiệm đứng tên cả hai, v.v.). Nếu có vay vốn ngân hàng, cần thêm giấy xác nhận đồng ý thế chấp của cả hai.
Tại phòng công chứng, công chứng viên sẽ xác định quyền sở hữu và xác nhận chữ ký đúng chủ thể. Khi mua nhà có cần hai vợ chồng ký không, nhóm giấy tờ này được xem như điều kiện tối thiểu để bảo đảm tính hợp lệ.
Nếu người mua chứng minh được nhà mua từ tài sản riêng, hồ sơ cần có: Giấy xác nhận độc thân (nếu chưa kết hôn) hoặc văn bản cam kết tài sản riêng (nếu đã kết hôn). Chứng từ chứng minh nguồn gốc riêng (giấy tờ thừa kế, tặng cho riêng, quyết định phân chia tài sản sau ly hôn, v.v.). CCCD/Hộ khẩu của người đứng tên mua. Hợp đồng mua bán chỉ mang chữ ký của người có tài sản riêng.
Các phòng công chứng thường yêu cầu văn bản xác nhận để đảm bảo khi khi mua nhà có cần hai vợ chồng ký không, họ có căn cứ loại trừ tài sản chung. Mặc dù không bắt buộc người kia ký, nhưng mọi khai báo phải trung thực để không bị khiếu nại sau này.
Trong quá trình hành nghề, nhiều chuyên gia nhận thấy rằng phần lớn vướng mắc khi giao dịch nhà đất của người đã kết hôn đều liên quan việc chứng minh tài sản riêng và chung. Một vài kinh nghiệm thực tế sau giúp tránh rủi ro:
Kinh nghiệm xử lý để không bị vướng mắc pháp lý
Nếu muốn giữ quyền sở hữu cá nhân, nên xin xác nhận tài sản riêng ngay từ đầu. Có hai cách: Làm cam kết tại văn phòng công chứng, ghi rõ nguồn tiền, lý do được coi là tài sản riêng. Đính kèm chứng từ chuyển khoản, giấy tờ nguồn tiền với tên cá nhân người mua.
Việc này giúp khi mua nhà có cần 2 vợ chồng ký không, bạn có cơ sở để công chứng viên chấp thuận chỉ một người ký, giảm thiểu rủi ro hợp đồng bị yêu cầu bổ sung chữ ký. Ngoài ra, trong trường hợp sau này phát sinh tranh chấp, giấy xác nhận này là bằng chứng vững chắc bảo vệ quyền lợi. Một mẹo nhỏ nên sử dụng tài khoản ngân hàng riêng, không lẫn chi tiêu chung để đảm bảo minh bạch nguồn vốn.
Luật Hôn nhân và Gia đình cho phép vợ chồng tự thỏa thuận chế độ tài sản trước hoặc trong hôn nhân. Nếu hai bên có thu nhập độc lập, kinh doanh riêng hoặc mong muốn rõ ràng về phần sở hữu, nên lập văn bản thỏa thuận tài sản vợ chồng công chứng hợp pháp.
Thỏa thuận này có giá trị như một “rào chắn” pháp lý: Xác định rõ tài sản nào riêng, tài sản nào chung. Áp dụng trong mọi giao dịch mua bán, đầu tư, thế chấp. Và giúp công chứng viên hoặc ngân hàng xác định đúng chủ thể ký hợp đồng.
Hiểu rõ trường hợp nào cần cả hai vợ chồng cùng ký sẽ giúp quá trình mua nhà minh bạch và đúng luật. Dù nhà được mua bằng tài sản riêng hay chung, cần xem xét kỹ chứng từ để bảo vệ quyền lợi. Nếu bạn đang cân nhắc giao dịch bất động sản, hãy tham khảo tư vấn pháp lý tại địa phương để yên tâm hơn. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng là nền tảng cho mỗi quyết định đầu tư an toàn và bền vững.
